محصولاتی که در بازارسازی فرهنگی توسط تولیدکنندگان عرضه میشوند، طیف گستردهای را تشکیل میدهند. میتوان ادعا نمود که تقریباً تمام محصولات مصرفی افراد و خانوارها پتانسیل عرضه شدن تحت نمادها و شخصیتهای فرهنگی را دارا میباشند. به منظور بررسی و مطالعۀ این گسترۀ متنوع از محصولات، لازم است تا از یک دستهبندی جامع و مانع استفاده شود. این دستهبندیها در این صنعت عموماً توسط مؤسسات تحقیقات بازار صورت گرفته و کمابیش با یکدیگر شباهت دارند. در پژوهش حاضر، با توجه به بررسی نتایج پیمایشهای مؤسسۀ لیما[۱]، دستهبندی این سازمان معرفی شده و مورد استفاده قرار میگیرد. انواع محصولات عرضه شدۀ مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی در سطح بازارهای جهانی به شرح زیر میباشند:
- پوشاک:شامل انواع لباس از قبیل لباسهای زنانه، لباسهای مردانه، تیشرت، تاپ، شورت، روپوش، شنل، کت، پالتو و غیره.
- اسباببازی (به جز نرمافزارها یا بازیهای ویدیویی): از قبیل فکری و آموزشی، پازل و ساختمانی، عروسک و مدل، ماشین، هواپیما، قطار، تفنگ و مبارزه، شوخی و سرگرمی.
- ملزومات شخصی، مُد: کالاهای چرمی کوچک، جواهرات، چمدان، ساک، کیف دستی، کمربند، کلاه و غیره.
- دکوراسیون داخلی:شامل مبلمان، اثاثیه، آویزهای دیواری، لوازم آشپزخانه، حمام، اتاق خواب، تابلوها، کفپوشها و غیره.نرمافزار و بازیهای ویدیویی: شامل برنامهها، بازیهای کنسولی، بازیهای موبایلی، بازیهای کامپیوتری و غیره.
- مواد غذایی و نوشیدنی:شامل قهوه، غلات صبحانه، انواع کیک، نوشیدنیهای غیرالکلی و الکلی و اسپرایتها و غیره.
- لوازم مصرفی الکترونیکی: شامل تجهیزات صوتی و تصویری، کامپیوترها و لوازم آن، قابهای موبایل، هدفون و غیره.
- سلامت، بهداشتی و زیبایی: شامل انواع عطرها، محصولات مراقبت از پوست، لوسیون اصلاح، محصولات مراقبت از مو و غیره.
- کالاهای ورزشی: شامل انواع تجهیزات ورزشی، راکت، تور، توپ و غیره.
- نشر:شامل انواع کتابها، کمیک بوکها، مجلات و غیره.
- انواع پاپوش: شامل دمپایی، کفشهای کتانی، کفش کودکان و غیره.
- هدایا و اجناس کلکسیونی.
- نوشتافزار: شامل لوازمالتحریر، انواع دفتر و دفترچه یادداشت، ابزاهای نقاشی و رنگآمیزی، کیف، کوله و جامدادی.
- موسیقی/ ویدئو: شامل دی.وی.دی[۲]، سی.دی[۳]، ترکهای صوتی، ویدیوکلیپها و غیره. این قسمت، صدور مجوز برای خود موسیقی را شامل نمیشود.
- لوازم خانگی: شامل لوازم الکتریکی کوچک، لوازم آشپزخانه، لوازم آشپزی، قابلمه، ماهیتابه، قاشق و چنگال، ظروف شیشهای و غیره.
- محصولات نوزادی: شامل انواع لباس نوزاد، پوشک، محصولات مراقبت از کودک، کالسکه و غیره.
- اقلام تبلیغاتی: این بخش به اعطای حقامتیاز استفاده از یک شخصیت یا نماد فرهنگی در فعالیتهای تبلیغاتی یک محصول اشاره دارد.
در میان این دستههای مختلف محصول، بیشترین سهم بازار فروش محصولات مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی متعلق به بخش پوشاک است. در سال ۲۰۱۴ از مجموع فروش جهانی بالغ بر ۲۴۱ میلیارد دلاری این محصولات، پوشاک با فروش ۳۹ میلیارد دلاری، ۱۶ درصد از این بازار را به خود اختصاص داد.
پس از پوشاک، صنعت اسباببازی با فروش جهانی ۳۲ میلیارد دلاری، ۱۳ درصد بازار را به خود اختصاص داده است. فروش جهانی بخش ملزومات شخصی نزدیک به ۲۸ میلیارد دلار بوده که ۱۲ درصد اندازۀ بازار محصولات مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی را تشکیل داده است. از آنجایی که محصولات حوزۀ اسباببازی و بازیهای ویدیویی، پوشاک، مبلمان و نوشتافزار در پژوهش حاضر مورد تأکید بیشتری قرار گرفتهاند.
اندازه و سهم بازار جهانی هریک از انواع محصولات مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی در سال ۲۰۱۴ (درصد، میلیون دلار)
[۱] LIMA
[۲] DVD
[۳] CD
