صنایع دستی در ایران
صنایع دستی به مجموعه‌ای از”هنر – صنعت” اطلاق می شود که بیشتر با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید، به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی می شود که در هر واحد آن، ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی اینگونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانهای است. پس صنایع دستی تنها یک کالا و شیئی برای مبادله و خرید و فروش نیست، بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگیهای اقوام و ملل مختلف از طریق این کالای با ارزش مبادله می شود ونوعی ارتباط را بین آنها ایجاد می کند.
🖋صنایع دستی یکی از زیرمجموعه های صنایع خلاق است که طیف وسیعی از محصولات را در خود جای داده است. به طور کلی صنایع دستی سه دسته اند. ۱٫ صنایع دستی هنری ۲٫ صنایع دستی هنری – مصرفی ۳٫ صنایع دستی مصرفی.
۱٫صنایع دستی هنری به آن گروه از صنایع گفته می شود که دارای جنبه های هنری قومی باشد و در اکثر موارد مصرف چندانی ندارند. مثل مینیاتور، طلاکوب و … .
۲٫ صنایع دستی هنری-مصرفی: معمولا به آن گروه از صنایع اطلاق می شود که ضمن برخورداری از ارزش های هنری دارای جنبه های مصرفی است نظیر قالی، گلیم، جاجیم و مصنوعات شیشه ای.
۳٫صنایع دستی مصرفی: به گروهی از صنایع اطلاق می شود که دارای ارزش هنری بسیار ناچیز است اما جنبه های مصرفی قوی دارد مانند سفال و سرامیک، انواع بافتنی ها، لباس های محلی و مصنوعات حصیری و … .
کشورهای واردکننده صنایع دستی از ایران
صنایع دستی ایران نه تنها به کشورهای نزدیک و همسایه ایران مانند عراق، ترکیه، امارات، و افغانستان صادر می شود بلکه کشورهای دوری مثل چین، کره، اندونزی و … نیز خواستار این صنایع فرهنگی هنری می باشند. البته برخی صنایع دستی مثل گلیم، فرش، سفال و شیشه به کشورهای مثل ایتالیا، سوئیس، اسپانیا، نروژ، رومانی و … نیز صادر می شود.
ایران، رتبه اول نشان اصالت صنایع دستی
در مجموع جمهوری اسلامی ایران تا کنون ۲۷۳ نشان یونسکو دریافت نموده است که از آن میان می¬توان به سراجی سنتی، نساجی سنتی، مس¬گری، گلیم، گلابتون سازی، عبابافی، حوله بافی، کلاه نمدی، سفالگری، دولچه دوزی، قلمکاری و پارچه‌بافی اشاره کرد. از ۴۶۰ رشته صنایع‌دستی جهان، ۳۷۰ رشته در ایران وجود دارد.
رتبه اول صادرات غیرنفتی در سال ۹۶ به صنایع دستی اختصاص یافت.
به گفته پویا محمودیان، مدیر دفتر صادرات صنایع دستی؛ هم‌اینک بیشترین میزان رشد در سبد صادرات کالاهای غیرنفتی کشور به صنایع‌دستی اختصاص دارد . براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، آمار ۷ ماهه صادرات صنایع دستی سال ۹۶ نشان داد که صادرات صنایع دستی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷۶ درصد رشد داشته است.
البته این آمار به‌جز فرش، زیورآلات و صادرات چمدانی است. به عبارت دیگر میزان صادرات صنایع دستی به غیر از زیورآلات سنتی و صادرات چمدانی در سال ۹۶، در حدود ۲۴۰ میلیون دلار صادرات از مبادی رسمی بوده و در حدود ۲۵۰ میلیون دلار نیز صادرات چمدانی است که در آمارهای گمرک ثبت نمی‌شود. یعنی بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار صادرات صنایع دستی داشته ایم که عدد قابل توجهی است. این آمار نقش مهم گردشگری و صنایع دستی را در کشور نشان می‌دهد که هم می‌تواند به اقتصاد و تولید کشور کمک کنند و هم می تواند موضوعات اجتماعی ما را سر و سامان دهد یعنی شاهد عدالت اجتماعی و توزیع یکنواخت ثروت در کشور باشیم.
پرسودترین کالاهای صادراتی در سال ۹۶
در سال ۹۶ پرسودترین کالاهای صادراتی ایران شامل خشکبار، خرما، عسل، سنگ‌های تزیینی، مواد معدنی، صنایع دستی و محصولات شیمیایی بوده است.اکنون بیشترین میزان رشد در سبد صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در کنار خشکبار، محصولات کشاوری و لبنی به صنایع‌دستی اختصاص دارد که در این میان صنایع‌دستی اصفهان با ۳۳۴ درصد رشد، بیشترین میزان صادرات در این حوزه را به خود اختصاص داده است.
