مد و لباس

لباس به وسیله ای اطلاق می شود که توسط آن تمام یا بخش هایی از بدن با اهداف مختلفی پوشانده می شود. شکل و فرم لباس در هر فرهنگی تابع تعریف و هدف آن فرهنگ از به کار گرفتن لباس است. لباس و پوشش افراد جامعه  نه تنها تحت تأثیر فرهنگ قرار دارد، بلكه معرّف شخصیت افراد نیز هست. صنعت مد و لباس نیز یکی از زیر مجموعه های صنایع فرهنگی می باشد که تاثیر زیادی در فرهنگ و اقتصاد هر کشوری اعمال می نماید. صنعت پوشاک همچنین یکی از شاخه های فرهنگی است که تاثیر به سزایی در رونق اقتصاد مقاومتی دارد.

در حال حاضر لباس های وارده از چین و ترکیه درصد زیادی از لباس کشور را تامین می کند در حالی که صنعت پوشاک با تاکید بر نیروی انسانی، متعامل با محیط زیست، استفاده نکردن از فناوری های بالا و پیچیده، آموزش در کوتاه ترین زمان و ارزش افزوده بالا یکی از صنایعی است که می تواند رونق بالایی را در اقتصاد کشور ایجاد کند.گردش مالی و اندازه اقتصادی که صنعت لباس به خود اختصاص داده است چیزی در حدود ۴۰۰ میلیارد دلار می باشد.

کشورهایی مثل چین، بنگلادش، ویتنام و ترکیه چهار کشور بزرگ صادر کننده لباس به کشورهای مختلف جهان هستند در صورتی که اندازه بازار لباس از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ میلادی در طول ده سال در حدود ۱۶۷ درصد رشد داشته است.کشورهایی مثل آلمان،آمریکا،فرانسه،ژاپن و انگلستان نیز کشورهایی هستند که میزان زیادی لباس وارد می کنند.

با توجه به فرهنگ غنی ایرانی، طراحان داخلی باید به پوشش های زیبای مناطق مختلف کشور و تلفیق این پوشش ها و الگو برداری از آنها جهت تولید مدهای جدید لباس بر اساس ریشه های غنی کشور اقدام نمایند در حالی که این عمل انجام نگیرد مسلما مانند حال و گذشته تولید کنندگان فرصت طلب خارجی از شکاف به وجود آمده سوء استفاده خواهند کرد و به واردات لباس های غربی به کشور  اقدام می کنند و فرهنگ خود را ترویج خواهند داد  لذا نباید قشر جوان که به دنبال این گونه لباس ها است را مقصر بدانیم. البته این که منتظر باشیم طراحان داخلی لباس به تنهایی در راستای تولید و فروش الگوهای خود در زمینه پوشش ایرانی فرهنگ سازی کنند نیز فکر اشتباهی است چون این موضوع نیازمند همکاری و هماهنگی های مختلف بخش ها و نهادهای فرهنگی می باشد.

اکنون دنیا شبیه به دهکده ای جهانی است که به یاری فناوری اطلاعات و ارتباطات مرزهای جوامع برداشته شده اند و نمی توان در برابر این گسترش و رشد ایستاد بلکه باید افراد جامعه را به گونه ای پرورش داد که بتوانند مطابق با اهداف خود از این فناوری ها استفاده کنند لذا جوانان و افرادی که از مد و لباس کشورهای مختلف استفاده می کنند باید معنای فرهنگی زمینه آنها را نیز درک کنند و سپس به انتخاب و عدم انتخاب آنها اقدام نمایند.

حجم کل فروش جهانی انواع پوشاک تولید شده مبتنی بر شخصیت­ها و نمادهای فرهنگی، در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۳۹ میلیارد دلار بوده که این رقم، در حدود ۱۶ درصد کل بازار خرده ­فروشی محصولات مبتنی بر شخصیت­ها و نمادهای فرهنگی را شامل می­شود. در میان خاستگاه­ها، حوزۀ سرگرمی بیش‌ترین استفاده را در تولید پوشاک مبتنی بر نماد داشته است. ۳۳ درصد از کل فروش پوشاک، مبتنی بر نمادها و شخصیت­های حوزۀ سرگرمی بوده‌اند. این سهم معادل با فروش بالغ بر ۷/۱۲ میلیارد دلاری این محصولات در کل جهان بوده است.

 

 

 

نمودار (۱) سهم هریک از خاستگاه­های نمادها از فروش جهانی لباس (درصد، میلیون دلار)

 

پراکندگی جغرافیایی

منطقۀ امریکای شمالی با حجم فروش ۲/۲۱ میلیارد دلار، ۵۴ درصد از بازار جهانی پوشاک مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی را در اختیار داشته است. پس از امریکای شمالی، این محصولات در کشورهای منطقۀ اروپای شمالی بیش از ۸/۶ میلیارد دلار فروش داشته‌اند که این رقم، نزدیک به ۱۷ درصد از فروش جهانی این محصولات را شامل می‌شود.

 

 

نمودار (۲) سهم هریک از مناطق جهان از فروش جهانی پوشاک (درصد، میلیون دلار)

 

کشورهای منطقۀ خاورمیانه و افریقا، کم‌ترین سهم از بازار جهانی این محصولات را داشته ­اند. کل حجم خرید و فروش پوشاک مبتنی بر نمادهای فرهنگی در این منطقه، در حدود ۶۰۱ میلیون دلار برآورد شده که در حدود ۲ درصد سهم بازار جهانی آن را تشکیل می‌دهد.

در میان کشورهای جهان، امریکا با فروش بالغ بر ۲/۲۰ میلیارد دلاری، بیش از نیمی از بازار پوشاک مبتنی بر نمادهای فرهنگی در جهان را دارا می‌باشد. پس از امریکا، کشور ژاپن با فروش بالغ بر ۷/۲ میلیارد دلاری، ۷ درصد از بازار جهانی را در اختیار دارد. پس از ژاپن نیز کشورهای انگلستان و آلمان هریک در حدود ۶ درصد بازار را تشکیل داده ­اند.

نمودار (۳) میزان فروش ۱۰ بازار بزرگ پوشاک مبتنی برشخصیت و نمادهای فرهنگی (درصد، میلیون دلار)

 

دکتر محمدمهدی ایزدخواه – دکتر سجاد خانی